Witalik Buterin: „Blockchain nie może być zły” 

Buterin wyszedł na główną scenę w ciemnych okularach w stylu Willy’ego Wonki i pogniecionej koszulce Moo Deng, wyświetlił na ekranie ogromny portret Bankmana-Frieda i rozpoczął wystąpienie od jednego z jego starych cytatów o „dobru globalnym”. Jak mówi Witalik, jeśli wziąć podstawowe idee Ethereum i obrócić je o 180 stopni, otrzymamy FTX.

„Ethereum w jednym zdaniu to na pewno nie to”, stwierdził, wskazując na slajd z byłym szefem giełdy.

Sedno porównania jest proste. FTX była scentralizowaną giełdą, która wymagała od użytkowników ślepego zaufania i niemal wcale nie zapewniała przejrzystości tego, co dzieje się w środku. Ostatecznie klienci dowiedzieli się, że ich środki były potajemnie wykorzystywane do pokrywania strat firmy tradingowej Alameda Research. Ta historia zakończyła się krachem, wieloletnimi procesami sądowymi oraz 25-letnim wyrokiem więzienia dla Bankmana-Frieda za oszustwa, pranie pieniędzy i zmowę.

Ethereum, jak podkreśla Buterin, opiera się na odwrotnej logice. Protokół nie jest firmą, lecz otwartą siecią, którą w praktyce zarządza społeczność deweloperów i użytkowników. Zmiany są wprowadzane poprzez aktualizacje, o których wcześniej się dyskutuje i które się testuje, a kluczowa idea polega na tym, że ludzie nie muszą wierzyć nikomu „na słowo” — mogą sprawdzić, jak społeczny kontrakt został zapisany w kodzie.

Stąd jego zabawa hasłami. Zdaniem Buterina FTX funkcjonowała w paradygmacie „don’t be evil”, w którym od scentralizowanego gracza po prostu oczekuje się przyzwoitego zachowania. Systemy zdecentralizowane opisuje inaczej: dobrze zaprojektowany blockchain „nie może być zły”, ponieważ nie ma w nim jednego punktu kontroli, który potajemnie zmieni zasady gry.

Jego wystąpienie na Devconnect dobrze wpisuje się w szerszy kontekst. Jak wcześniej pisało GNcrypto, niechęć Buterina do systemów scentralizowanych zaczęła się dawno temu. Jako nastolatek obserwował, jak aktualizacja World of Warcraft zniszczyła wszystkie ciężko wypracowane umiejętności jego postaci tylko dlatego, że deweloper gry tak zdecydował. Od tamtej pory konsekwentnie opowiada się za systemami, w których los użytkownika nie zależy od kaprysu administratora.

W swoim blogu, który GNcrypto streściło w materiale o „nowym spojrzeniu” Buterina na Ethereum, proponuje on uporządkowanie nie tylko warstwy bazowej, lecz także całego krajobrazu rozwiązań L2. Porównuje ekosystem do miasta, w którym każda dzielnica funkcjonuje według wspólnych podstawowych zasad. Aby to wyjaśnić, wprowadza pojęcie „alignment” — zgodności projektów w kluczowych wartościach.

W jego interpretacji „dobro publiczne” oznacza otwarty kod źródłowy, realne, a nie tylko deklaratywne oznaki decentralizacji, twarde testy odporności na potencjalne ataki oraz koncentrację na wspólnej korzyści zamiast szybkich zwycięstw. Na tym tle przeciwstawienie Ethereum i FTX wygląda jak naturalna kontynuacja starej dyskusji.

Dla Buterina przyszła infrastruktura krypto powinna przypominać nie korporację z charyzmatycznym liderem — rolę, którą próbował odegrać SBF — lecz miasto, w którym wielu niezależnych uczestników o równych prawach przestrzega wspólnych zasad. W takim ujęciu historia FTX staje się wyraźnym ostrzeżeniem przed tym, co się dzieje, gdy branża odchodzi od swoich podstawowych zasad i ponownie buduje kult jednostki wokół jednej firmy.