Czym jest MiCA i jakie ma znaczenie dla inwestorów kryptowalutowych

MiCA (Markets in Crypto-Assets), które weszło w pełni w życie w grudniu 2024 roku, jest pierwszym systemem regulacyjnym UE dotyczącym działalności firm kryptowalutowych na terenie Unii Europejskiej.

Czym jest MiCA?

MiCA (Markets in Crypto-Assets) wprowadza jasne zasady licencjonowania działalności dostawców usług związanych z kryptoaktywami w 30 krajach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego – m.in. w Belgii, Niemczech, Hiszpanii, Czechach, Włoszech, Francji, Norwegii, Austrii czy Finlandii. Oznacza to, że firmy (giełdy, platformy handlowe, dostawcy portfeli czy powiernicy), które uzyskają certyfikację MiCA, otrzymują oficjalny status prawny i muszą działać zgodnie z jednolitymi regułami: prowadzić działalność legalnie, zarządzać ryzykiem, chronić klientów i dostarczać sprawozdania.

Certyfikacja MiCA potwierdza zgodność z jednolitymi wymogami regulacyjnymi i zwiększa zaufanie do firm działających w sektorze. Inicjatorem regulacji był we wrześniu 2020 roku Stefan Berger, poseł do Parlamentu Europejskiego z Niemiec. Celem MiCA jest stworzenie konkurencyjnego i przejrzystego środowiska dla aktywów cyfrowych. W 2023 roku Parlament Europejski przyjął rozporządzenie, a ostateczna wersja aktu prawnego została podpisana 31 maja tego samego roku.

Zgodnie z najnowszymi danymi z tymczasowego rejestru Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA), wśród firm posiadających licencję MiCA znajdują się m.in. Circle, Paxos, Ambr Payments, MoonPay, Bitstamp, Crypto.com, Kraken, Coinbase i inne.

Jakie kryptoaktywa podlegają MiCA? 

Rozporządzenie MiCA w UE obejmuje szeroki zakres aktywów cyfrowych. Zgodnie z jego definicją, kryptoaktywo to cyfrowa reprezentacja wartości lub praw, które mogą być przenoszone i przechowywane w formie elektronicznej przy użyciu technologii rozproszonego rejestru (DLT) lub podobnych rozwiązań.

W zależności od przeznaczenia, zabezpieczenia i sposobu wykorzystania, MiCA dzieli kryptoaktywa na następujące kategorie:

• Tokeny powiązane z aktywami (Asset-Referenced Tokens, ART): To rodzaj kryptoaktywów stworzonych w celu utrzymania stabilnej wartości poprzez powiązanie z jednym lub kilkoma aktywami. ART mogą być zabezpieczone walutami fiducjarnymi, towarami, kryptowalutami lub ich kombinacją. Aby zagwarantować stabilność, emitenci ART są zobowiązani do utrzymywania zdywersyfikowanej puli aktywów rezerwowych oraz do spełniania surowych wymogów MiCA dotyczących jakości i płynności aktywów. Przykład: tokenizowane aktywa śledzące cenę towarów (np. złota).
• Tokeny będące E-pieniędzem (Electronic Money Tokens, EMT): Są klasyfikowane jako forma pieniądza elektronicznego, zaprojektowana w celu utrzymania stabilnej wartości poprzez powiązanie z jedną oficjalną walutą (np. euro, dolarem amerykańskim czy funtem brytyjskim). Dzięki powiązaniu w stosunku 1:1 z walutą, EMT można łatwo wymienić na gotówkę. Przykłady: EURC od Circle czy EURA od AllUnity. MiCA podkreśla, że tokeny powiązane z aktywami i tokeny pieniądza elektronicznego często określa się wspólnym mianem „stablecoinów”. Jednak różnią się one sposobem powiązania, statusem prawnym oraz wymogami regulacyjnymi.

• Inne kryptoaktywa nieobjęte obecnym prawem UE: To wszelkie kryptoaktywa, którymi można handlować lub które można wykorzystywać do płatności na terenie UE (głównie tokeny użytkowe – utility tokens – zapewniające cyfrowy dostęp do towaru lub usługi za pośrednictwem technologii DLT). Obecnie MiCA koncentruje się przede wszystkim na stablecoinach, wymagając od emitentów ART i EMT utrzymywania rezerw w płynnych aktywach, przeprowadzania regularnych audytów, publikowania raportów przejrzystości oraz posiadania siedziby w UE.

Ważne jest podkreślenie, że MiCA koncentruje się przede wszystkim na regulacji scentralizowanych firm kryptowalutowych. Ramy rozporządzenia pozostają elastyczne, a obecnie trwają publiczne konsultacje.

Wpływ regulacji MiCA na rynek kryptowalut 

Po wielu latach niepewności firmy kryptowalutowe mogą teraz uzyskiwać licencje i działać pewnie na terenie całej Europy. Dla posiadaczy kryptowalut MiCA oznacza większą ochronę prawną.

Jednocześnie ramy regulacyjne wzbudziły pewne obawy, ponieważ wprowadzają także ograniczenia. Na przykład stablecoiny zgodne z wymogami MiCA muszą być zabezpieczone aktywami spełniającymi kryteria rozporządzenia. To doprowadziło do usunięcia stablecoinów powiązanych z dolarem amerykańskim z europejskich giełd kryptowalut. W kwietniu 2025 roku aktywa takie jak USDT, DAI czy TrueUSD stały się niedostępne w handlu spot na terenie Europy. Oznacza to, że dla USDT MiCA stała się faktyczną barierą wejścia na rynek europejski.

Zdaniem dyrektora generalnego Cardano Foundation, Frederika Gregaarda, takie wykluczenie może postawić Europę w niekorzystnej pozycji konkurencyjnej, przenosząc innowacje do innych jurysdykcji. Gregaard podkreślił, że duże stablecoiny są kluczowe dla traderów, podczas gdy stablecoiny powiązane z euro stanowią jedynie niewielką część rynku.

Istnieją także ryzyka związane z DeFi, które budzą obawy dotyczące prywatności użytkowników. Współzałożyciel Sky (dawniej MakerDAO), Rune Christensen, wcześniej twierdził, że wymóg licencji dla wszystkich aplikacji DeFi w ramach jurysdykcji europejskich może zablokować wygodne zdecentralizowane interfejsy poprzez standardy KYC. Przyszłość DeFi w Europie pozostaje w dużej mierze niepewna, ponieważ MiCA nie obejmuje zdecentralizowanego charakteru kryptowalut. Prace nad polityką w tym obszarze wciąż trwają.

Choć MiCA jest największym i najważniejszym regulacyjnym aktem prawnym dotyczącym kryptowalut, nie jest jedynym. Przykładem jest Digital Operational Resilience Act (DORA), który koncentruje się na cyberbezpieczeństwie i odporności operacyjnej instytucji finansowych, w tym firm kryptowalutowych. Prawo to wymaga solidnego zarządzania ryzykiem IT, raportowania incydentów oraz planowania ciągłości działania biznesu. 

UE pracuje również nad standaryzacją zasad opodatkowania kryptowalut, obejmującą wymogi dotyczące raportowania zysków z krypto oraz transakcji transgranicznych. Takie kraje jak Francja, Niemcy czy Niderlandy posiadają już własne krajowe regulacje podatkowe dotyczące kryptowalut.

Do innych inicjatyw regulacyjnych należą dyrektywy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy (AMLD) oraz tzw. „Travel Rule” dla kryptowalut, które zobowiązuje dostawców usług związanych z kryptoaktywami do gromadzenia i przekazywania informacji identyfikacyjnych zarówno o nadawcy, jak i odbiorcy przy realizacji transakcji kryptowalutowych.

Źródła 

1. Briefing dotyczący rynków kryptoaktywów (MiCA), wrzesień 2023 r.: źródło – Parlament Europejski

2. Wykaz organów właściwych utworzonych w ramach MiCA: źródło – Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA)

3. Aktualizacja statusu MiCA: lista autoryzowanych emitentów stablecoinów i dostawców usług związanych z kryptoaktywami: źródło – Patrick Hansen na X / tymczasowy rejestr ESMA

4. Ogłoszenie Binance o delistingu stablecoinów niespełniających wymogów MiCA – w tym USDT, DAI i First Digital USD (FDUSD) – w Europejskim Obszarze Gospodarczym (EEA) od 31 marca 2025 r.: źródło – Binance.com

5. Dyrektor generalny Cardano Foundation, Frederik Gregaard, o korzyściach i ryzykach związanych z MiCA: źródło – x.com

6. Współzałożyciel Sky, Rune Christensen, o potencjalnych konsekwencjach europejskich regulacji dla DeFi: źródło – x.com

7. Propozycja FinCEN dotycząca modyfikacji progu Travel Rule w 2020 r.: źródło – www.federalreserve.gov

8. Unijne rozporządzenie dotyczące odporności operacyjnej sektora cyfrowego (DORA): źródło – Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA)